هر فرد تحتتاثیر فرهنگ خانواده خود قرار دارد و وقتی این فرهنگها منطبق نباشد تعارض آغاز میشود. هر کدام از زوجین برای غلبه هنجار فرهنگی خود تلاش میکند و به دلیل ارتباطات توام زوجین با همدیگر از یکسو و با خانوادههای خود از سوی دیگر، انعطاف زوجین کم میشود. در این دوران خانوادهها مستقیم یا غیرمستقیم برای غلبه هنجار فرهنگی خود در خانواده تازه شکل گرفته تلاش میکنند. در بسیاری اوقات حتی تشویق و توصیههای مستقیم در انعطافناپذیری فرزند خود ارائه میدهند و اضافه میکنند اگر این هنجار در این مرحله غلبه نکند دیگر فرصتی برای ظهور ندارد. در هر خانوادهای سالها طول کشیده است تا طی چند نسل هنجاری شکل گرفته و پذیرفته شده است اما انتظار این است که فردی که تازه با این خانواده وصلت کرده طی چند ماه فرهنگ و هنجار خود را رها کرده و هنجار جدید را بپذیرد. همچنین از فرزند خود انتظار دارند هنجاری را که هنوز به آن عادت نکرده است، حمایت کند و با تمام قوا و با تعصبات نسلی و قومی نگذارد که این هنجار از دست برود. اما حمایت خانوادهها از فرهنگ خانوادگی میتواند آغاز تعارضی مخرب در زندگی زوج جوان باشد. این مشکل در دوران عقد در اوج قرار دارد زیرا زوج جوان هنوز در وابستگی و تعلق خانوادههای خود قرار دارند. به نظر میرسد مهمترین مانع تفاهم در این دوران تفاوتهای فرهنگی و دخالت خانوادهها در غلبه هنجار فرهنگی است.
در صورتی که زوج جوان با این مرحله و تعارض طبیعی آن آشنا باشند، میتوانند کمتر تحت تاثیر تعارضات قومی و نسلهای قبل قرار گیرند. زوج جوان باید بدانند که مقدسترین نهاد مستقل اجتماعی را تشکیل دادهاند و میتوانند برای قرار دادن هنجارهای متناسب با خودشان در این محیط برنامهریزی کنند. بهتر است در این دوران نگاههای قومی و قبیلهای را کنار گذاشته و با گفتوگو سعی در یافتن هنجارهایی کنند که با آرمانهای مشترک آنها سازگاری بیشتری دارد. همچنین با مراودات و محبتهای خود در حضور جمع به خانوادهها اعلام کنند که نهاد مستقل و محکمی تشکیل دادهاند و خود میتوانند در این فضا هنجار و فرهنگ مورد نظر خود را ایجاد کنند. همچنین نگرانیهای خانوادهها را نسبت به فنا شدن فرد در فرهنگ غیر از خانواده برطرف کنند.
زوج جوان باید بدانند که هر فرد با دیگری تفاوت دارد و همنشینی این افراد با هم نیز نهادهای متفاوتی به وجود میآورد. لذا باید بدانند کلیشه واحدی بهعنوان بهترین هنجار برای خانواده آنها وجود ندارد و در نهایت این زوج جوان هستند که باید به تدریج هنجارهای مورد پذیرش خودشان را تدوین و بهینهسازی کنند و همچنین باید بدانند برای تثبیت یک هنجار گاه سالها زمان لازم است و تا تثبیت هنجار مطلوب نیاز به تلاش وجود دارد. زوج جوان باید بدانند که تغییر همسری که سالها با یک هنجار بزرگ شده و با آن زندگی کرده نیاز به فرایندی تدریجی و طولانی دارد و انتظار نداشته باشند که این تغییر یکباره و ناگهانی صورت پذیرد. زیرا نداشتن آگاهی از تدریجی بودن و طولانی بودن فرایند تغییر فرهنگی منجر به بروز رفتارهای نامناسب و اعمال فشار برای تغییر میشود و گاه این فشارها و تعارضات تمام بنای خانواده را به لرزه میاندازد. همچنین خانوادهها بایستی به زوج جوان فرصت دهند تا هنجارهای مطلوب خود را از بین هنجارهای دو خانواده انتخاب کنند و بدانند که نگاه متعصبانه و اصرار بر پذیرش هنجار قومی و فرهنگ خانوادگی میتواند به تعارضی مخرب منجر شود و گاه بقای یک خانواده را مورد تهدید قرار دهد.
ناهید هاشمیان